نوع مقاله : مطالعه مروری
نویسندگان
1 استاد دانشگاه جامع امام حسین
2 دانشجوی دکترای روانشناسی ورزش، دانشگاه بین‌المللی امام رضا (ع)
چکیده
موفقیت ورزشی به بررسی کلنگرانه، چندبعدی، و تعاملی نیازمند است تا بتواند ورزشکاران نخبه را از جنبه های توانایی های جسمی، مهارتهای روانشناختی، ویژگیهای شخصیتی، مهارتهای تکنیکی، و مهارتهای تاکتیکی توصیف کند. مطالعات قبلی عواملی را برای تبیین موفقیت ورزشی معرفی کردهاند؛ بااینحال، این پدیده بهطور کامل بر اساس نظریهها و مدلهای مرتبط تبیین نشده است. مطالعة حاضر با تکیه بر نظریههای سیستمهای پویا، هدف پیشرفت، انگیختگی، تمرین هدفمند، مدل اشتیاق دوگانه، و مدل خودتنظیمی، عوامل مؤثّر در موفقیت ورزشی را مرور کرده است. نتایج مطالعة حاضر بهشیوة مرور تحلیلی مبتنی بر شواهد گزارش شده است که میتواند در شناسایی عوامل مؤثّر در موفقیت ورزشی و ویژگیهای ورزشکاران نخبه مفید باشد. همچنین یافتههای این مطالعه، برای ایجاد ابزاری جامع برای سنجش موفقیت ورزشی قابلاستفاده خواهد بود.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Effective Factors in Sport Achievement Based on Related Theories and Models
نویسندگان [English]
- Mohammad VaezMousavi 1
- Afrooz Mousavi 2
چکیده [English]
Sport achievement demands for a holistic, multidimensional, and interactive view to describe “elite athletes” from various view points such as physical capabilities, mental skills, personality characteristics, technical skills, and tactical skills. Previous Studies have introduced various factors explaining sport achievement; yet, this phenomenon has not been explained thoroughly based on related theories and models. The present study based on dynamical systems viewpoint, achievement goal theory, arousal, deliberate practice theory, dualistic model of passion, and self-regulation model, reviewed the effective factors in sport achievement. Using an analytical review based on evidence, the result of the present study may be used in identifying the effective factors in sport achievement and elite athletes’ characteristics. They can also be used in development of a comprehensive tool for measuring sport achievement.
کلیدواژه‌ها [English]
- Elite athletes
- Sport Performance
- Achievement
- Psychological Skills
- Arousal
- Deliberate Practice
1. احمدی، س.، نمازیزاده، م.، عبدلی، ب.، و عالینژاد، آ. (1388). مقایسۀ انگیزش پیشرفت بازیکنان تیمهای ردهبالا و پایین لیگ برتر فوتبال. المپیک، پاییز (3) 17، پیاپی، 28-19.
2. ابوالقاسمی، ع.، کیامرثی، آ.، و سهرابی، آ. (1392). ارتباط جهتگیری هدف، خودکارآمدی و هیجانهای مثبت و منفی با عملکرد ورزشی و رضایت از زندگی در ووشوکاران دختر. مطالعاتروانشناسیورزشی، شمارة 4، تابستان، ص 38-25.
3. بشارت، م. ع.، صالحی، م.، شاهمحمدی، خ.، نادعلی، ح.، و زبردست، ع. (1389). رابطۀ تابآوری و سختکوشی با موفقیت ورزشی و سلامتروانی در ورزشکاران. روانشناسیمعاصر، دورة سوم، شماره 2.
4. پارسایی، ن.، عبدلی، ب.، واعظموسوی، س. م. ک.، و اصلانخانی، م. ع. (1391). پیشبینی عملکرد کمانداران ماهر بر اساس متغیرهای روانشناختی با تأکید بر ویژگی شخصیتی درونگرایی -برونگرایی. رشدویادگیریحرکتی-ورزشی، شماره 10، ص 28-5.
5. غیاثوند، خ.، رمضانینژاد، ر.، میرزایی، ب.، و قهرمانیمقدم، م. (1390). مقایسة سن، سابقۀ تمرینی، و تداوم قهرمانی کشتیگیران نخبۀ ایران با کشتیگیران نخبۀ کشورهای صاحبنام دنیا. دومین همایش استعدادیابی.
6. سیلوا، جی. ام.، متزلر، جی. ام.، و لرنر، ب. (2007). تربیت روانشناسی ورزشی. ترجمۀ واعظموسوی، س. م. ک.، 1390، تهران: انتشارات نرسی.
7. سیدعامری، م. ح.، سعیدی، ش.، و منافی، ف. (1392). ارتباط هوش هیجانی و موفقیت ورزشی ورزشکاران رشتههای ورزشی تیمی یازدهمین المپیاد دانشجویان سراسر کشور. مطالعاتروانشناسیورزشی، شمارة 4 ، تابستان، ص 56-47.
8. کجبافنژاد، ه.، احدی، ح.، حیدری، ع.، عسگری، پ.، و عنایتی، م. ص. (1389). ارتباط بین مهارتهای روانی، هوش هیجانی و مؤلفههای آن با انگیزة موفقیت ورزشی در ورزشکاران مرد شیراز. یافتههای نو در روانشناسی.
9. گالاهو، دی.، و ازمون، جی. (2006). درک رشد حرکتی در دوران مختلف زندگی. ترجمۀ حمایتطلب، ر.، و همکاران، 1390، تهران: انتشارات علم و حرکت.
10. ملکی، ب.، و محمدزاده، ح. (1389). بررسی رابطة ترس از موفقیت و انگیزش پیشرفت ورزشی در ورزشکاران موفق و ناموفق. پژوهشدرعلومورزشی. شمارة 5، ص 88-75.
11. مگیل، آر. (1391). یادگیری حرکتی. ترجمۀ واعظموسوی، س. م. ک.، و شجاعی، م.، تهران: بامداد کتاب.
12. موسوی، س. ا.، پیوستهگر، م.، و پورشهریاری، م. (1389). اثربخشی مهارتهای خودنظمبخشی بر شادکامی دانشآموزان دختر اول دبیرستانی. فصلنامة مطالعات اجتماعی-روانشناختی زنان، شمارة 4 (26)، ص 120-103.
13. موسوی، س. ا. (1393). تبیین پیشرفت ورزشی بر اساس مدل اشتیاق دوگانه. سومین همایش ملی دانشجویی علوم ورزشی، دانشگاه شهید بهشتی.
14. واعظموسوی، س. م. ک.، و مسیبی، ف. (1390). روانشناسی ورزش، تهران: انتشارات سمت، چاپ سوم، ص123.
15. واعظموسوی، س. م. ک.، ناجی، م.، اوصانلو، م.، و اسماعیلیپور مرندی، ح. (1390). پیشبینی عملکرد دانشجویان افسری در تکلیف تعادلی ایستا بر مبنای انگیختگی و فعالسازی. مجلةطبنظامی، دورة 13 (2)، ص 116-109.
16. واعظموسوی، س. م. ک.، ناجی، م.، حسنزاده، ن. (1389). انگیختگی و فعالسازی در تیراندازی با تپانچة جنگی. مجلةطبنظامی، دوره 12 (4)، ص 190-185.
17. واعظموسوی، س. م. ک.، نمازیزاده، م.، جلالی، ش. (1387). تفاوتهای فردی در ارتباط فعالسازی با عملکرد در تیراندازی با سلاح بادی. پژوهش در علوم ورزشی، شمارة (19)، ص 38-25.
18. واینبرگ، آر. اس.، و گولد، دی. (2003). مبانی روانشناسی ورزش و تمرین. ترجمۀ واعظموسوی، س. م. ک.، حجتی، ع.، سلطانی، ر.، اسماعیلی، ن.، و راهداربیگ، ر، 1392، تهران: انتشارات حتمی و پژوهشگاه تربیت بدنی و علوم ورزشی.
19. وینتر، جی. و مارتین، سی. (1391). راهنمای عملی روانشناسی ورزش. ترجمۀ واعظموسوی، س. م. ک.، تهران: بامداد کتاب، ص 69.
20. هیوود، کی، و گچل، ان. (2009). رشد حرکتی در طول عمر. ترجمۀ حمایتطلب، ر.، و ناصری، ع. ح.، 1392، تهران: انتشارات حتمی.
21. Bertollo, M., Saltarelli, B., & Robazza, C. (2009). Mental preparation strategies of elite modern pentathletes. Psychology of Sport and Exercise, 10, 244–254.
22. Cleary, T. J., & Zimmerman, B. J. (2001). Self-regulation differences during athletic practice by experts, non-experts, and novices. Journal of applied sport psychology, 13: 185–206.
23. Cleary, T., & Zimmerman, B. (2004). Self-regulation empowerment program: A School based propgram to enhance self-regulated and self-motivated cycles of student learning. Psychology in the school, 537-549.
24. Connaughton, D., Hanton, S., & Jones, G. (2010).The development and maintenance of mental toughness in the world’s best performers. The Sport Psychologist, 24, 168-193.
25. Connaughton, D., Wadey, R., Hanton, S., & Jones, G. (2008). The development and maintenance of mental toughness: Perceptions of elite performers. Journal of Sports Sciences, January 1st; 26 (1): 83 – 95.
26. Durand-Bush, N., & Salmela, J. H. (2002). The Development and Maintenance of Expert Athletic Performance: Perceptions of World and Olympic Champion. Journal of applied sport psychology, 14:154-171.
27. Ericsson, K. A., Krampe, R. T., & Tesch-Romer, C. (1993). The role of deliberate practice in the acquisition of expert performance. Psychol Rev; 100 (3): 363-406.
28. Ericsson, K. A., & Kintsch, W. (1995). Long-term working memory. Psychological Review, 102, 211-245.
29. Ericsson, K. A. (2006). The influence of experience and deliberate practice on the development of superior expert performance. In K. A. Ericsson et al. (Eds.) The Cambridge handbook of expertise and expert performance pp (683-704). NewYork: Cambridge University Press.
30. Fahimi, F., VaezMousavi, M. K. (2011). Physiological Patterning of Short Badminton Serve. A Psychophysiological Perspective to Vigilance and Arousal. World Applied Sciences Journal, Vol.12 (3), PP: 347-350.
31. Feltovich, P. J., Prietula, M. J., & Ericsson, K. A. (2006). Studies of expertise from psychological perspectives. In K. A. Ericsson et al. (Eds.) The Cambridge handbook of expertise and expert performance (pp. 41-68). New York: Cambridge University Press.
32. Fletcher, D., & Sarkar, M. (2012). A grounded theory of psychological resilience in Olympic champions. Psychology of Sport and Exercise, 13, 669-678.
33. Golby, J. & Sheard, M. (2004). Mental toughness and hardiness at different levels of rugby league. Personality and Individual Differences, 37, 933-942.
34. Gould, D., Eklund, R. C., & Jackson, S. A. (1992). 1998 US Olympic wrestling excellence I: Mental preparation, precompetitive cognition and affect. The Sport Psychologist, 6, 358-382.
35. Hamze Sabzi, A., VaezMousav, M. K., & Mokhtari, P. (2012). Arousal and activation in a dynamic balance task. Annals of Biological Research, 3 (7): 3399-3402.
36. Hodge, H., Allen, J. B., & Smellie, L. (2008). Motivation in Masters Sport: Achievement and social goals. Psychology of Sport and Exercise, Vol. 9, PP: 157-176.
37. Jackson, S., & Csikszentmihalyi, M. (1999). Flow in sports. Champaign, IL: human kinetics.
38. Kais, K., & Raudsepp, L. (2005). Intensity and direction of comprtitive state anxiety, self- confidence and athletic performance. Kinesiology, 37, 1:13-20.
39. Krane, V., & Williams, J. M. (2006). Psychological characteristics of peak performance. In J. M. Williams (Ed.), Applied sport psychology: Personal growth to peak performance (5th ed.). (pp. 204-224), NewYork, NY: McGraw-Hill Companies.
40. Isoard-Gautheur, S., Guillet-Descas, E., & Duda, J. L. (2013). How to achieve in elite training centers without burning out? An achievement goal theory perspective. Psychology of Sport and Exercise, 14, 72-83.
41. Lavan, W., & Gill, D. L. (2000). Psychological dynamic of sport and exercise, Human Kinetics Second Edition, Chapter 8,103-125.
42. Liliana, M., & Adrian, S. M. (2013). The role of attention in the achievement of sport performance in Judo. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 84, 1242 – 1249.
43. McPherson, S. L., & Kemodle, A. (2007). Mapping two new points on the tennis expertise continuum: tactical skills of adult advanced beginners and rntry-level profisionals during competition. Journal of sports science, 25, 945-969.
44. Mala, L., Maly, T., Zahalka, F., & Bunc, V. (2010). The profile and comparison of body composition of elite female volleyball players. Kinesiology, 1 (42). 90-97.
45. Mokhtari, P., VaezMousavi, M., & Heidari, S. (2013). Relationship between mental skills and penalty kicks performance in the elite penalty shooters in Iran’s professional football teams. International Journal of Basic Sciences & Applied, 2 (2), 185-187.
46. MORRIS, T. (2000). Psychological characteristics and talent identification in soccer. Journal of sports sciences.
47. Morgan, P., Fletcher, D., & Sarkar, M. (2013). Defining and characterizing team resilience in elite sport. Psychology of Sport and Exercise, (14) 549-559.
48. Nicholls, A. R., Polman, R. C. J., Levy, A., & Backhouse, S. H. (2009). Mental toughness in sport: Achievement level, gender, age, experience, and sport type differences. Personality and Individual Differences. 47, 73–75.
49. Phillips, E., Davids K., Renshaw, L., Portus, M. (2013). Acquisition of expertise in cricket fast bowling: Perceptions of expertplayers and coaches. Journal of Science and Medicine in Sport. Contents lists available at SciVerse ScienceDirect.
50. Raudsepp, L., & Kais, K. (2002). The relationship between state anxiety and performance in beach volleyball players. Journal of Human Movement studies, 43 (5), PP: 403- 416.
51. Totterdell, P., & Leach, D. (2001). Negative mood regulation expectancies and sports performance: an investigation involving professional cricketers. Psychology of Sport and Exercise, 2, 249-265.
52. Vallerand, R. J., Blanchard, C. M., Mageau, G. A., Koestner, R., Ratelle, C., Le´onard, M., Gagne, M., & Marsolais, J. (2003). Les passions de l’aˆme: On obsessive and harmonious passion. Journal of Personality and Social Psychology, 85, 756-767.53. Vallerand, R. J., Geneviève, A. M., Andrew, J. E., Alexandre, D., Marc-André, D., & François, R.
(2008). Passion and performance attainment in sport. Psychology of Sport and Exercise, 9, 373-392.
54. VaezMousavi, S. M., Hashemi-Masoumi, E., Jalal, S. (2008). Arousal and activation in a sport shooting task. World Applied Sciences Journal, 4 (6): 824-829.
55. VaezMousavi, M. K., Barry, R. J., Rushby, J. A., & Clarke, A. R. (2007a). Evidence for differentiation of arousal and activation in normal adults. Acta Neurobiol, Exp. 67 (2):179-86.
56. VaezMousavi, M. K., Barry, R. J., Rushby, J. A., & Clarke, A. R. (2007b). Arousal and activation effects on physiological and behavioral responding during a continuous performance task. Acta Neurobiol, Exp, 67: 461-470.
57. VaezMousavi, M. K., Barry, R. J., & Clarke, A. R. (2009). Individual differences in task-related activation and performance. Physiology and Behavior, 98: 326-330.
58. VaezMousav, M. K., & Osanlu, M. (2011). Skin conductance level predicts performance in a balance task. World Journal of Sport Sciences, 4 (2): 139-143.
59. Ward, P., Hodges, N. J., Williams, A. M., & Starkes, J. (2007). The road to excellence: deliberate practice and the development of expertise. High Ability Studies, Vol. 18, No. 2, December, pp. 119-153.
60. Ward, P., & Williams, A. M. (2003). Perceptual and cognitive skill development in soccer: The multidimensional nature of expert performance. Journal of Sport and Exercise Psychology, 25, 93–111.
61. Yang, N., Mac Arthur, D. G., Gulbin, J. P., Hahn, A. G., Beggs, A. H., Easteal, S., & North, K. (2003). ACTN3 genotype is associated with human elite athletic performance. Am J Hum Genet, 73 (3): 627-31.
62. Yoo, J., & kim, B. J. (2002). Young Korean athletes goal orientation and sources of enjoyment. Department of physical education, chung-ang University, seoul.
)