نوع مقاله : مطالعه مروری

نویسندگان

1 استاد دانشگاه جامع امام حسین

2 دانشجوی دکترای روان‌شناسی ورزش، دانشگاه بین‌المللی امام رضا (ع)

چکیده

موفقیت ورزشی به بررسی کل­نگرانه، چندبعدی، و تعاملی نیازمند است تا بتواند ورزشکاران نخبه را از جنبه­ های توانایی­ های جسمی، مهارت­های روان­شناختی، ویژگی­های شخصیتی، مهارت­های تکنیکی، و مهارت­های تاکتیکی توصیف کند. مطالعات قبلی عواملی را برای تبیین موفقیت ورزشی معرفی کرده­اند؛ با­این­حال، این پدیده به­طور کامل بر اساس نظریه­ها و مدل­های مرتبط تبیین نشده­ است. مطالعة حاضر با تکیه بر نظریه­های سیستم­های پویا، هدف پیشرفت، انگیختگی، تمرین هدفمند، مدل اشتیاق دوگانه، و مدل خودتنظیمی، عوامل مؤثّر در موفقیت ورزشی را مرور کرده­ است. نتایج مطالعة حاضر به­شیوة مرور تحلیلی مبتنی بر شواهد گزارش شده ­است که می­تواند در شناسایی عوامل مؤثّر در موفقیت ورزشی و ویژگی­های ورزشکاران نخبه مفید باشد. همچنین یافته­های این مطالعه،  برای ایجاد ابزاری جامع برای سنجش موفقیت ورزشی قابل­­استفاده خواهد بود.
 
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Effective Factors in Sport Achievement Based on Related Theories and Models

نویسندگان [English]

  • Mohammad VaezMousavi 1
  • Afrooz Mousavi 2

چکیده [English]

Sport achievement demands for a holistic, multidimensional, and interactive view to describe “elite athletes” from various view points such as physical capabilities, mental skills, personality characteristics, technical skills, and tactical skills. Previous Studies have introduced various factors explaining sport achievement; yet, this phenomenon has not been explained thoroughly based on related theories and models. The present study based on dynamical systems viewpoint, achievement goal theory, arousal, deliberate practice theory, dualistic model of passion, and self-regulation model, reviewed the effective factors in sport achievement. Using an analytical review based on evidence, the result of the present study may be used in identifying the effective factors in sport achievement and elite athletes’ characteristics. They can also be used in development of a comprehensive tool for measuring sport achievement.
 
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Elite athletes
  • Sport Performance
  • Achievement
  • Psychological Skills
  • Arousal
  • Deliberate Practice
1. احمدی، س.، نماز­ی­­زاده، م.، عبدلی، ب.، و عالی­نژاد، آ. (1388). مقایسۀ انگیزش پیشرفت بازیکنان تیم­های رد­ه­بالا و پایین لیگ برتر فوتبال. المپیک، پاییز (3) 17، پیاپی، 28-19.
2. ابوالقاسمی، ع.، کیامرثی، آ.، و سهرابی، آ. (1392). ارتباط جهت­گیری هدف، خودکارآمدی و هیجان­های مثبت و منفی با عملکرد ورزشی و رضایت از زندگی در ووشوکاران دختر. مطالعاتروان­شناسیورزشی، شمارة 4، تابستان، ص 38-25.
3. بشارت، م. ع.، صالحی، م.، شاه­محمدی، خ.، نادعلی، ح.، و زبردست، ع. (1389). رابطۀ تاب­آوری و سخت­کوشی با موفقیت ورزشی و سلامت­روانی در ورزشکاران. روان­شناسیمعاصر، دورة سوم، شماره 2.
4. پارسایی، ن.، عبدلی، ب.، واعظ­موسوی، س. م. ک.، و اصلانخانی، م. ع. (1391). پیش­بینی عملکرد کمان­داران ماهر بر اساس متغیرهای روان­شناختی با تأکید بر ویژگی شخصیتی درون­گرایی -­برون­گرایی. رشدویادگیریحرکتی-ورزشی، شماره 10، ص 28-5.­
5. غیاثوند، خ.، رمضانی­نژاد، ر.، میرزایی، ب.، و قهرمانی­مقدم، م. (1390). مقایسة سن، سابقۀ تمرینی، و تداوم قهرمانی کشتی­گیران نخبۀ ایران با کشتی­گیران نخبۀ کشورهای صاحب­نام دنیا. دومین همایش استعدادیابی.
6. سیلوا، جی. ام.، متزلر، جی. ام.، و لرنر، ب. (2007). تربیت روان­شناسی ­ورزشی. ترجمۀ واعظ­موسوی، س. م. ک.، 1390، تهران: انتشارات نرسی.
7. سیدعامری، م. ح.، سعیدی، ش.، و منافی، ف. (1392). ارتباط هوش هیجانی و موفقیت ورزشی ورزشکاران رشته­های ورزشی تیمی یازدهمین المپیاد دانشجویان سراسر کشور. مطالعاتروان­شناسیورزشی، شمارة 4 ، تابستان، ص 56-47.
8. کجباف­نژاد، ه.، احدی، ح.، حیدری، ع.، عسگری، پ.، و عنایتی، م. ص. (1389). ارتباط بین مهارت­های روانی، هوش هیجانی و مؤلفه­های آن با انگیزة موفقیت ورزشی در ورزشکاران مرد شیراز. یافته­های نو در روان­شناسی.
9. گالاهو، دی.، و ازمون، جی. (2006). درک رشد حرکتی در دوران مختلف زندگی. ترجمۀ حمایت­طلب، ر.، و همکاران، 1390، تهران: انتشارات علم و حرکت.
10. ملکی، ب.، و محمد­زاده، ح. (1389). بررسی رابطة ترس از موفقیت و انگیزش پیشرفت ورزشی در ورزشکاران موفق و ناموفق. پژوهشدرعلومورزشی.  شمارة 5، ص 88-75.
11. مگیل، آر. (1391). یادگیری حرکتی. ترجمۀ واعظ­موسوی، س. م. ک.، و شجاعی، م.، تهران: بامداد کتاب.
12. موسوی، س. ا.، پیوسته­گر، م.، و پورشهریاری، م. (1389). اثربخشی مهارت­های خودنظم­بخشی بر شادکامی دانش­آموزان دختر اول دبیرستانی. فصلنامة مطالعات اجتماعی-روان­شناختی زنان، شمارة 4 (26)، ص 120-103.
13. موسوی، س. ا. (1393). تبیین پیشرفت ورزشی بر اساس مدل اشتیاق دو­گانه. سومین همایش ملی دانشجویی علوم ورزشی، دانشگاه شهید بهشتی.
14. واعظ­­موسوی، س. م. ک.، و مسیبی، ف. (1390). روان­شناسی ورزش، تهران: انتشارات سمت، چاپ سوم، ص123.
15. واعظ­موسوی، س. م. ک.، ناجی، م.، اوصانلو، م.، و اسماعیلی­پور مرندی، ح. (1390). پیش­بینی عملکرد دانشجویان افسری در تکلیف تعادلی ایستا بر مبنای انگیختگی و فعال­سازی. مجلةطبنظامی، دورة 13 (2)، ص 116-109.
16. واعظ­موسوی، س. م. ک.، ناجی، م.، حسن­­زاده، ن. (1389). انگیختگی و فعال­سازی در تیراندازی با تپانچة جنگی. مجلةطبنظامی، دوره 12 (4)، ص 190-185.
17. واعظ­موسوی، س. م. ک.، نمازی­زاده، م.، جلالی، ش. (1387). تفاوت­های فردی در ارتباط فعال­سازی با عملکرد در تیراندازی با سلاح بادی. پژوهش در علوم ورزشی، شمارة (19)، ص 38-25.
18. واینبرگ، آر. اس.، و گولد، دی. (2003). مبانی روان­شناسی ورزش و تمرین. ترجمۀ واعظ­موسوی، س. م. ک.، حجتی، ع.، سلطانی، ر.، اسماعیلی، ن.، و راهداربیگ، ر، 1392، تهران: انتشارات حتمی و پژوهشگاه تربیت بدنی و علوم ورزشی.
19. وینتر، جی. و مارتین، سی. (1391). راهنمای عملی روان­شناسی ورزش. ترجمۀ واعظ­موسوی، س. م. ک.، تهران: بامداد کتاب، ص 69.
20. هی­وود، کی، و گچل، ان. (2009). رشد حرکتی در طول عمر. ترجمۀ حمایت­طلب، ر.، و  ناصری، ع. ح.، 1392، تهران: انتشارات حتمی.
21. Bertollo, M., Saltarelli, B., & Robazza, C. (2009). Mental preparation strategies of elite modern pentathletes. Psychology of Sport and Exercise, 10, 244–254.
22. Cleary, T. J., & Zimmerman, B. J. (2001). Self-regulation differences during athletic practice by experts, non-experts, and novices. Journal of applied sport psychology,  13: 185–206.
23. Cleary, T., & Zimmerman, B. (2004). Self-regulation empowerment program: A School based propgram to enhance self-regulated and self-motivated cycles of student learning. Psychology in the school, 537-549.    
24. Connaughton, D., Hanton, S., & Jones, G. (2010).The development and maintenance of mental toughness in the world’s best performers. The Sport Psychologist, 24, 168-193.
25. Connaughton, D., Wadey, R., Hanton, S., & Jones, G. (2008). The development and maintenance of mental toughness: Perceptions of elite performers. Journal of Sports Sciences, January 1st; 26 (1): 83 – 95.
26. Durand-Bush, N., & Salmela, J. H. (2002). The Development and Maintenance of Expert Athletic Performance: Perceptions of World and Olympic Champion. Journal of applied sport psychology, 14:154-171.
27. Ericsson, K. A., Krampe, R. T., & Tesch-Romer, C. (1993).  The role of deliberate practice in the acquisition of expert performance. Psychol Rev; 100 (3): 363-406. 
28. Ericsson, K. A., & Kintsch, W. (1995). Long-term working memory. Psychological  Review, 102, 211-245.
29. Ericsson, K. A. (2006). The influence of experience and deliberate practice on the development of superior expert performance. In K. A. Ericsson et al. (Eds.) The Cambridge handbook of expertise and expert performance pp (683-704). NewYork: Cambridge University Press.
 
30. Fahimi, F., VaezMousavi, M. K. (2011). Physiological Patterning of Short Badminton Serve. A Psychophysiological Perspective to Vigilance and Arousal. World Applied Sciences Journal, Vol.12 (3), PP: 347-350.
31. Feltovich, P. J., Prietula, M. J., & Ericsson, K. A. (2006). Studies of expertise from psychological perspectives. In K. A. Ericsson et al. (Eds.) The Cambridge handbook of expertise and expert performance (pp. 41-68). New York: Cambridge University Press.
32. Fletcher, D., & Sarkar, M. (2012). A grounded theory of psychological resilience in Olympic champions. Psychology of Sport and Exercise, 13, 669-678.
33. Golby, J. & Sheard, M. (2004). Mental toughness and hardiness at different levels of rugby league. Personality and Individual Differences, 37, 933-942.
34. Gould, D., Eklund, R. C., & Jackson, S. A. (1992). 1998 US Olympic wrestling excellence I: Mental preparation, precompetitive cognition and affect. The Sport Psychologist, 6, 358-382.
35. Hamze Sabzi, A., VaezMousav, M. K., & Mokhtari, P. (2012). Arousal and activation in a dynamic balance task. Annals of Biological Research, 3 (7): 3399-3402.
36. Hodge, H., Allen, J. B., & Smellie, L. (2008). Motivation in Masters Sport: Achievement and social goals. Psychology of Sport and Exercise, Vol. 9, PP: 157-176.
37. Jackson, S., & Csikszentmihalyi, M. (1999). Flow in sports. Champaign, IL: human kinetics.
38. Kais, K., & Raudsepp, L. (2005). Intensity and direction of comprtitive state anxiety, self- confidence and athletic performance. Kinesiology, 37, 1:13-20.
39. Krane, V., & Williams, J. M. (2006). Psychological characteristics of peak performance. In J. M. Williams (Ed.), Applied sport psychology: Personal growth to peak performance (5th ed.). (pp. 204-224), NewYork, NY: McGraw-Hill Companies.
40. Isoard-Gautheur, S., Guillet-Descas, E., & Duda, J. L. (2013). How to achieve in elite training centers without burning out? An achievement goal theory perspective. Psychology of Sport and Exercise, 14, 72-83.
41. Lavan, W., & Gill, D. L. (2000). Psychological dynamic of sport and exercise, Human Kinetics Second Edition, Chapter 8,103-125.
42. Liliana, M., & Adrian, S. M. (2013). The role of attention in the achievement of sport performance in Judo. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 84, 1242 – 1249.
43. McPherson, S. L., & Kemodle, A. (2007). Mapping two new points on the tennis expertise continuum: tactical skills of adult advanced beginners and rntry-level profisionals during competition. Journal of sports science, 25, 945-969.
44. Mala, L., Maly, T., Zahalka, F., & Bunc, V. (2010). The profile and comparison of body composition of elite female volleyball players. Kinesiology, 1 (42). 90-97.
45. Mokhtari, P., VaezMousavi, M., & Heidari, S. (2013). Relationship between mental skills and penalty kicks performance in the elite penalty shooters in Iran’s professional football teams.   International Journal of Basic Sciences & Applied, 2 (2), 185-187.
46. MORRIS, T. (2000). Psychological characteristics and talent identification in soccer. Journal of sports sciences.
47. Morgan, P., Fletcher, D., & Sarkar, M. (2013). Defining and characterizing team resilience in elite sport. Psychology of Sport and Exercise, (14) 549-559.
48. Nicholls, A. R., Polman, R. C. J., Levy, A., & Backhouse, S. H. (2009). Mental toughness in sport: Achievement level, gender, age, experience, and sport type differences. Personality and Individual Differences. 47, 73–75.
49. Phillips, E., Davids K., Renshaw, L.,  Portus, M. (2013). Acquisition of expertise in cricket fast bowling: Perceptions of expertplayers and coaches. Journal of Science and Medicine in Sport. Contents lists available at SciVerse ScienceDirect.
50. Raudsepp, L., & Kais, K. (2002). The relationship between state anxiety and performance in beach volleyball players. Journal of Human Movement studies, 43 (5), PP: 403- 416.
51. Totterdell, P., & Leach, D. (2001). Negative mood regulation expectancies and sports performance: an investigation involving professional cricketers. Psychology of Sport and Exercise, 2, 249-265.
52. Vallerand, R. J., Blanchard, C. M., Mageau, G. A., Koestner, R., Ratelle, C., Le´onard, M., Gagne, M., & Marsolais, J. (2003). Les passions de l’aˆme: On obsessive and harmonious passion. Journal of Personality and Social Psychology, 85, 756-767.53. Vallerand, R. J., Geneviève, A. M., Andrew, J. E., Alexandre, D., Marc-André, D., & François, R.
 (2008). Passion and performance attainment in sport. Psychology of Sport and Exercise, 9, 373-392.
54. VaezMousavi, S. M., Hashemi-Masoumi,  E.,  Jalal, S. (2008).  Arousal and activation in a sport shooting task. World Applied Sciences Journal, 4 (6): 824-829.
55. VaezMousavi, M. K., Barry, R. J., Rushby, J. A., & Clarke, A. R. (2007a). Evidence for differentiation of arousal and activation in normal adults. Acta Neurobiol, Exp.  67 (2):179-86.
56. VaezMousavi, M. K., Barry, R. J., Rushby, J. A., & Clarke, A. R. (2007b). Arousal and activation effects on physiological and behavioral responding during a continuous performance task. Acta Neurobiol, Exp, 67: 461-470.
57. VaezMousavi, M. K., Barry, R. J., & Clarke, A. R. (2009). Individual differences in task-related activation and performance. Physiology and Behavior, 98: 326-330.
58. VaezMousav, M. K., & Osanlu, M. (2011). Skin conductance level predicts performance in a balance task. World Journal of Sport Sciences, 4 (2): 139-143.
59. Ward, P., Hodges, N. J., Williams, A. M., & Starkes, J. (2007). The road to excellence: deliberate practice and the development of expertise. High Ability Studies, Vol. 18, No. 2, December, pp. 119-153.
60. Ward, P., & Williams, A. M. (2003). Perceptual and cognitive skill development in soccer: The multidimensional nature of expert performance. Journal of Sport and Exercise Psychology, 25, 93–111.
61. Yang, N., Mac Arthur, D. G., Gulbin, J. P., Hahn, A. G., Beggs, A. H., Easteal, S., & North, K. (2003). ACTN3 genotype is associated with human elite athletic performance. Am J Hum Genet, 73 (3): 627-31.
62. Yoo, J., & kim, B. J. (2002). Young Korean athletes goal orientation and sources of enjoyment. Department of physical education, chung-ang University, seoul.